مقایسۀ تطبیقی ضرب ‌المثل‌‌های بلوچی و عربی

چکیده مقاله

مقایسه تطبیقی ضرب‌المثل‌های بلوچی و عربی

محمداکبر سپاهی *

  

چکیده

ضرب‌المثل‌ها، آیینه و نمود‌های مهمی از جوامع بشری هستند که اجتماع انسانی و فرهنگ و ادب، علایق و سلایق و نگرش‌های آن‌ها را به خوبی نمایندگی می‌کنند. یکی از مهم‌ترین عناصر فرهنگی که جوامع و فرهنگ‌های مرتبط با هم، آن‌ها را از همدیگر فرا می‌گیرند و در مسیر تبادلات فرهنگی آن‌ها را رد و بدل می‌کنند، سخنان نغز و کوتاه حکیمانه‌ای است که آن‌ها را در اصطلاح، مَثَل یا ضرب‌المثل می‌خوانیم. زبان، ادبیات و فرهنگ بلوچی از سویی همیشه در تعامل مستقیمی با زبان و ادبیات فارسی بوده است   و از سویی دیگر، بلوچی و دیگر زبان‌ها، گویش‌ها و خرده‌فرهنگ‌های ایرانی چه به صورت مستقیم، به سبب جایگاه دین اسلام در این سرزمین و چه به صورت غیر مستقیم، به واسط? فارسی که با عربی در تعاملی تنگاتنگ‌تر بوده‌است از ضرب‌المثل‌ها و سخنان حکیمانه و احادیث و روایاتی که جنب? مَثَلی پیدا کرده‌اند، تأثیر گرفته‌اند. در این نوشتار، سعی کرده‌ایم نمونه‌های برجسته و قابل توجّهی از این نوع مثل‌ها و سخنان را که صورت مثل سایر یافته‌اند، مورد بررسی قرار دهیم. یکی از مهم‌ترین نتایجی در میان? این تحقیق، ظاهر می‌شود، نقشِ زبان و ادبیات فارسی است که در مورد اشتراکات ضرب‌المثلی بلوچی و عربی، اغلبِ نمونه‌‌های قابل تطبیق این دو زبان، اشتراک نمون? مثالی آن‌ها را در فارسی نیز می‌توان یافت.

  

کلید واژگان: مثل، بلوچی، عربی، مقایس? تطبیقی، فارسی

 

*   استادیار دانشگاه ولایت     epahi.ma@ut.ac.ir