بلوچی و واو معدوله فارسی

چکیده مقاله

بلوچی و فارسی از زبان‌های ایرانی نو هستند که از شاخۀ غربی زبان‌های ایرانی‌ نو به شمار می‌روند. زبان‌های ایرانی نو در برخی از تحولات آوایی و نحوی مسیرهای مشابهی را طی می‌کنند اما سرعت این تحولات و نوع آن‌ها، یکی از مهم‌ترین نمودهای تفاوت‌ این زبان‌هاست. فارسی به علت جایگاه ملّی‌اش در طول تاریخ و نیز نفوذ گسترده‌تر فرهنگی آن یکی از مهم‌ترین منابع تغذیۀ زبان‌های ایرانی بوده است. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های فارسی با برخی دیگر از زبان‌ها و گویش‌های ایرانی و از آن جمله، بلوچی آن است که سرعت تحولات زبانی در فارسی بسیار بیشتر است. برخی دیگر از تفاوت‌های ممیّز زبان‌های ایرانی با فارسی نیز مسیرهای متفاوت در تغییرات آوایی و واجی آن‌هاست. با توجه به این‌که به نظر می‌رسد، همۀ واژه‌های فارسی که در آن‌ها واو معدوله وجود دارد، چه آن‌هایی که املای تاریخی آن رعایت می‌شود و چه آن‌هایی که واو معدوله در املای امروزی‌شان افتاده است، در بلوچی و فارسی مشترک هستند امّا مسیرهای تحول متفاوتی طی کرده‌اند در این نوشتار سعی کرده‌ایم، نمودهای واجی که اصطلاحاً در فارسی به واو معدوله مشهور است را در واژه‌های مشترک فارسی و گویش‌های بلوچی ایران در تلفّظ و املا بررسی کنیم.