علل مهاجرت های خارجی بلوچها از عهد ناصری تا پایان رضاشاه

چکیده:

چکیده

از حوادث مهم تاریخ ایران و بلوچستان، مهاجرت­های گسترده­ای است که در طول تاریخ رخ داده است، یکی از حوادث مهم تاریخ بلوچستان از دوره ناصرالدین­شاه تا پایان دوره رضاشاه، مهاجرت­های گسترده بلوچ­ها به خارج از کشور است. در اوایل دوره قاجار، بلوچستان به صورت مستقل و توسط حکام محلی اداره می­شد. پس از توجه دول­ اروپایی به بلوچستان که یکی از راه­های ورود به هندوستان بود، این مسئله سبب توجه ویژه دولت قاجار به بلوچستان و به ویژه از عصر ناصرالدین­شاه به بعد شد، این توجه موجب اقداماتی از سوی آنها در بلوچستان شد. قبل ازدوره ناصری فقط بمپور به عنوان مرکز بلوچستان تحت اداره و نظر حاکم کرمان و بلوچستان بود، ولی از دوره ناصرالدین­شاه به تدریج بخش وسیعی از بلوچستان در قلمروی قاجار ها قرار گرفت و اداره آن تحت نظارت حاکم کرمان و بلوچستان و توسط حکام محلی که قاجارها حکومت آنها راتائید کرده بودند انجام می­شد. حکام قاجاری سالانه از مردم مالیات گزاف می­گرفتند. مالیات زیاد، خشکسالی، ظلم و ستم برخی از حکام و همچنین برده فروشی موجب مهاجرت گسترده مردم بلوچ به خارج از مرزهای ایران شد. پس از تسلط رضاشاه بر بلوچستان و ورود نیروهای حاکمیت جدید که تفاوت­های اساسی با حکومت پیشین داشت، رضاشاه برای ثبیت و تداوم حکومت خود، برنامه­های جدیدی از جمله: خلع سلاح، سجل­احوال و همچنین تضعیف یکی از شیوه­های سنتی از جمله کوچ نشینی کرد. تضاد برنامه­های حکومت جدید با ساختار سنتی جامعه بلوچی، موجب واکنش­هایی از سوی بلوچ­ها شد. از جمله این واکنش­ها و مخالفت ها در برابر برنامه­های رضاشاه، مهاجرت  گسترده مردم به خارج از کشور بود. از دیگر دلائل مهاجرت­های این دوره وضعیت بد اقتصادی بود که مردم بلوچستان را با مشکلات عدیده مواجهه می­کرد و این در حالی بود که در مجاورت بلوچستان، بنادر مسقط، گوادر و کراچی از رونق برخوردار بودند و اوضاع نامساعد درونی در بلوچستان و ترس از ساختار حکومتی جدید که بر پایه تجربیات پیشین بلوچ­ها از حکومت­های قبلی استوار بود موجبات مهاجرت بلوچ­ها را در پی داشت. سوالی که در این پژوهش مطرح می­شود این است که دلائل مهاجرت­های خارجی بلوچ­ها از عهد ناصری تا پایان دوره رضاشاه چه بود؟ عوامل مختلفی از جمله: علل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی- مذهبی در مهاجرت بلوچ­ها از دوره ناصرالدین­شاه تا پایان دوره رضاشاه به خارج از کشور تاثیرگذار بود. هدف اصلی این پژوهش، تبیین علل مهاجرت­های خارجی بلوچ­ها از عهد ناصری تا پایان دوره رضاشاه است که با روش تاریخی با استفاده از منابع کتابخانه­ای، اسنادی و میدانی به صورت مصاحبه با معمرین بلوچ به شیوه توصیفی_ تحلیلی نگاشته شده است.

واژگان کلیدی: بلوچ­ها، بلوچستان، مهاجرت­های خارجی، ناصرالدین­شاه، رضاشاه

دانشکده علوم انسانی و مدیریت

عنوان:

علل مهاجرت­های خارجی بلوچ­ها از عهد ناصری تا پایان رضاشاه

پایان­نامه برای دریافت درجة کارشناسی ارشد در رشته تاریخ ایران دوره اسلامی

نام دانشجو

میثم دهقانی

استاد راهنما

دکتر عبدالودود سپاهی

استاد مشاور

دکتر اسماعیل شیرعلی

اسفند 1399